Scorpius (Stärebild)

De Scorpius (laténgesch Scorpio) ass e Stärebild op der Ekliptik.

Date vum Stärebild Scorpius
Lëtzebuergeschen Numm	Skorpioun
Laténgeschen Numm	Scorpius
Laténgesche Geenitiv	Scorpii
Laténgesch Ofkierzung	`Sco`
Rektaszensioun	15h 47m bis 17h 59m
Deklinatioun	-8° 20´bis -45° 45´
Fläch	497 Quadratgrad
Siichtbar op de Breedegraden	44° Nord bis 90° Süd
Observatiounszäitraum fir Mëtteleuropa	Summer
Unzuel un Stäre mat Gréisst < 3^m	11
Hellste Stär, Gréisst	Antares (α Scorpii), 1,06^m
Meteorstréim
Nopeschstärebiller (vun Norden am Auerzäresënn)	Ophiuchus Libra Lupus Norma Ara Corona Australis Sagittarius
Kaart vum Stärebild Scorpius. Déi rout gestréchelt Linn stellt d'Ekliptik duer.

Beschreiwung

De Scorpius ass een imposant Stärebild um südleche Stärenhimmel. Déi hellst Stäre formen déi kloer erkennbar Gestalt vun engem Skorpioun mat Schéieren a Stachel.

D'Stärebild läit an der Géigend vum Zentrum vun der Mëllechstrooss an huet eng vill Stärekéip an Niwwelen.

Vun eis aus gesi steet d'Stärebild Scorpius wéinst senger südlecher Lag am Summer déif iwwer dem Horizont an ass dofir net liicht ze gesinn.

Duerch d'Stärebild zitt sech d'Ekliptik, an dofir ginn d'Sonn, de Mound an d'Planéiten duerch de Skorpioun. De Skorpioun gehéiert domat zu den Déierekreeszeechen. Wéinst der Prezessiounsbeweegung vun der Äerdachs huet sech den Zäitpunkt vum Sonnenduerchgang géintiwwer vun der Antiquitéit verréckelt. D'Sonn steet vum 23. November bis den 30. November am Stärebild Skorpioun.

Geschicht

Déi haiteg Bedeitung vum Stärebild geet op d'Griichen aus der Antiquitéit zeréck. De Skorpioun gehéiert zu den 48 klassesche Stärebiller, déi scho vum Ptolemäus beschriwwe goufen.

D'Chinesen hunn am Stärebild e mächtegen, awer guttmiddegen Drach gesinn, deen d'Fréijoer ugekënnegt huet.

Och Präkolumbesch Kulturen hunn am Stärebild e Skorpioun gesinn.^[1] D'Mayas hunn de Begrëff zinaan ek (Stär vum Skorpioun) gebraucht.^[2] Den John Barantine vum Point Observatorium an New Mexico gesäit an enger Steerëtzzeechnung den Hohokam an Nordamerika eng Duerstellung vun der Supernova vum 1. Mee 1006 am Stärebild Skorpioun.

Duerch d'Festleeë vun der haiteger Begrenzung vun de Stärebiller huet sech d'Konstellatioun eppes verännert. De Skorpioun huet de Stär γ (Zubenelakrab) seng südlech Schéier un d'Stärebild Libra (Wo) verluer, huet allerdéngs vum Stärebild Norma (Wénkelmooss) den Haaptstär α (elo N Scorpii) an den β (elo H Scorpii) krut.

Himmelsobjeten

Stären

B	F	Numm o. aner Bezeechnungen	Gréisst	Lj	Spektralklass
α	21	Antares, Kalb al Akrab, Cor Scorpii, Vespertilo	0,9 bis 1,8^m	604	M1.5I ab-Ib + B4 Ve
λ	35	Shaula	1,63^m	703	B2 IV + B
θ		Sargas	1,86^m	272	F1 II
ε	26	Wei	2,29^m	65	K2.5 III
δ	7	Dschubba, Al Jabba, Iclarkrau	2,29^m	402	B0.3 IV
κ		Girtab	2,41^m	464	B1.5 III
β¹	8	Akrab, Elacrab, Graffias, Grassias	2,56^m	530	B1 V
υ	34	Lesath, Lesuth	2,70^m	519	B2 IV
τ	23	Alniyat, Al Niyat	2,82^m	430	B0 V
π	6		2,89^m	459	B1 V + B2 V
σ	20	Al Niyat	2,9 bis 3,8^m	735	B1 III
ι¹			2,99^m	1792	F2 Iae
μ¹			3,00^m	822	B1.5 V + B6.5 V
G			3,19^m	127	K2 III
η			3,32^m	72	F3 III-Ivp
μ²			3,56^m	517	B2 IV
ζ²			3,62^m	151	K4 III
ρ	5		3,87^m	409	B2 IV-V
ω¹	9	Jabhat al Akrab	3,93^m	424	B1 V
ν	14	Jabbah	4,00^m	437	B3 V
ξ		Grafias	4,16^m	92,5
		HR 6166	4,18^m	339	K6 III
		HR 6143	4,24^m	746	B2 III-IV
		HR 6546	4,26^m	144	K0 IIIb
ω²			4,31^m	265	G3 II-III
ο	19		4,55^m	1178	A5 II
c²	13		4,58^m	468	B2V
A	2		4,59^m	434	B2.5 Vn
	1		4,63^m	522	B3 V
ζ¹			4,70^m	2900	B1 Iape
ι²			4,78^m	3 700	A2Ib
i	22		4,79^m	393	B2 V
		HR 6628	4,79^m	607	B8V
d			4,80^m	140	A0 V
		HR 6334	4,83^m	2700	B1 Ia
		HR 6675	4,85^m	347	K2 III
		HR 6682	4,88^m	547	M0 III
β²			4,90^m	1133	B2 V
ψ	15		4,93^m	165	A3 IV
		HR 5969	4,96^m	212	K5 III
		HR 6316	5,03^m	491	B8 V
		HR 6371	5,06^m	300	G8 - K0 III + G
		HR 6017	5,09^m	255	K3 III
		HR 6460	5,10^m	757	B7 III
		HR 6245	5,23^m	7000	O8 Iaf
χ	17		5,24^m	439	K3 III
		HR 6142	5,31^m	8500	B1 Iae
		HR 6001	5,35^m	425	M2 III
		HR 6094	5,37^m	42	G5 V
		HR 5906	5,38^m	414	B6 Ivn
		HR 5907	5,41^m	393	B2.5 Vne
		HR 6100	5,42^m	468	B8 IV
		V913	5,43^m	488	B5 IV
	16		5,43^m	250	A4 V
		HR 6260	5,46^m	6000	B0.5 Ia
		V918	5,46^m	3000	O9 Ia
		HR 6221	5,48^m	369	K0 III
	27		5,48^m	725	K5 III
	18		5,49^m	46	G2 Va
		HR 6007	5,50^m	433	B8 V

Stéch vum Stärebild Skorpioun

Den λ Scorpii, ass den zweethellste Stär am Skorpioun. Et ass e bloe Risestär deen op enger Distanz vu 700 Liichtjoer vun eis läit. Den Numm Shaula staamt aus dem Arabeschen an heescht „erhuewene (Stachel)“.

Op enger Distanz vu 46 Liichtjoer steet de Stär 18 Scorpii dee giel liicht, an deen a Gréisst, Temperatur a Liichtkraaft eiser Sonn gläicht. Mat enger visueller Magnitude vu 5,49^m ass hien nach just mat bloussem A ze gesinn.

Méifachstären

System	Gréissten	Ofstand
α	0,9 bis 1,8 / 6,5^m	2,4“
β	2,9 / 5,1^m	13,7“
σ	3,0 bis 3,8 / 9,0^m	20“
ξ	4,1 / 7,2^m	7,9“
ν	4,0 / 6,2^m	41,4“

Den hellste Stär am Skorpioun ass den Antares (α Scorpii). Den Numm staamt vun „Anti-Ares“ of a bedeit „Géigemars“ (de griichesche Krichsgott Ares entsprécht dem réimesche Gott Mars). Wéinst senger rouder Faarf gläicht de Stär dem Planéit Mars. Eng aner historesch Bezeechnung ass „Kalb al Akrab“, arabesch fir „Häerz vum Skorpioun“. De laténgeschen Numm „Cor Scorpii“ huet déi selwecht Bedeitung.
Den Antares ass een Duebelstäresystem op enger Distanz vu 600 Liichtjoer. An engem Ofstand vun 2,4 Bousekonnen ass e Begleeder vun der 6. Gréissteklass. Den Haaptstär ass e Iwwerris mat der 10.000facher Liichtkraaft an dem 700fachen Duerchmiesser vun eiser Sonn.

De β Scorpii steet op enger Distanz vu 530 Liichtjoer zu eis an ass een Duebelstär. Hie ka scho mat engem klengen Teleskop optesch gedeelt ginn.
Den arabeschen Numm "Akrab" bedeit och „Skorpioun“.

93 Liichtjoer ewech steet d'System ξ Scorpii a besteet aus sechs Stären déi sech ëmkreesen. Am Teleskop kënnen zwéi Stäre gesi ginn.

D'System ξ Scorpii ass 437 Liichtjoer vun eis ewech a besteet aus fënnef Stären. Am Teleskop mat enger 15 cm Ëffnung kënne véier Stäre gesi ginn.

Verännerleche Stären

Stär	Gréisst	Period	Typ
α	0,9 bis 1,8^m	4,75 Joer	hallefreegelméisseg Verännerlechen
σ	3,0 bis 3,8^m	0,247 Deeg	Alpha2- Canum-Venaticorum-Stär

Den Haaptstär vum System σ Scorpii verännert seng Hellegkeet iwwer een Zäitraum vu 5 Stonnen a 55 Minutten.

Messier- an NGC-Objeten

Messier (M)	NGC	aner	Numm	Gréisst	Typ
4	6121			5,9^m	Kugelstärekoup
6	6405		Päiperlekskoup	4,2^m	oppene Stärekoup
7	6475			3,3^m	oppene Stärekoup
80	6093			7,3^m	Kugelstärekoup
	6124				oppene Stärekoup
	6139				Kugelstärekoup
	6144				Kugelstärekoup
	6169				oppene Stärekoup
	6178				oppene Stärekoup
	6192				oppene Stärekoup
	6231				oppene Stärekoup
	6242				oppene Stärekoup
	6249				oppene Stärekoup
	6259				oppene Stärekoup
	6268				oppene Stärekoup
	6322				oppene Stärekoup
	6334				Emissiounsniwwel
	6383				oppene Stärekoup
	6388				Kugelstärekoup
	6416				oppene Stärekoup
		RCW 131	Pismis 24		oppene Stärekoup
		HD 319718A	Pismis 24-1	10,43^m	Dräifachstär

Am Skorpioun ass eng Villzuel vun niwwelegen Objeten ze gesinn. Fënnef huet de franséischen Astronom a Koméitejeeër Charles Messier a säi Katalog (Messier-Katalog) opgeholl.

Ëstlech vum rouden Antares ass de Kugelstärekoup M 4, dee 6.000 Liichtjoer vun eis ewech ass.

Nërdlech vum Antares läit de Kugelstärekoup M 80. Seng Distanz zu eiser Äerd ass 36.000 Liichtjoer.

Den oppene Stärekoup M 6 ass ronn 2.000 Liichtjoer vun eis ewech. Wéinst senger Form gëtt dee Stärekoup och Päiperlekskoup genannt.

Den oppene Stärekoup M 7 läit 800 Liichtjoer ewech an huet ronn 80 Stären déi méi hell wéi déi 10. Gréissteklass sinn.
Den M 6 an den M 7 zielen zu de beandrockensten oppene Stärekéip déi vun Europa aus z'oservéiere sinn.

Referenzen

↑ Robert Burnham: Celestial Handbook. Bd 3. Dover, New York 1978. ISBN 0-486-23673-0
↑ Victor Wolfgang von Hagen (amerik. Fuerschungsreesender).

Um Spaweck

(de) Eng nei Nova, endeckt am Februar 2007

Commons: Scorpius – Biller, Videoen oder Audiodateien

Portal Astronomie

[1] Robert Burnham: Celestial Handbook. Bd 3. Dover, New York 1978. ISBN 0-486-23673-0

[2] Victor Wolfgang von Hagen (amerik. Fuerschungsreesender).

[1]

[2]