Nidderrhäin-Westfälesche Krees

Den Nidderrhäin-Westfälesche Räichskrees (am 16. Joerhonnert och nach Nidderlännesch-Westfälesche Räichskrees, méi spéit och dacks just Westfälesche Räichskrees) war ee vun den zéng Räichskreesser, an déi ënner dem Keeser Maximilian I. 1500, resp. 1512 d'Hellegt Réimescht Räich agedeelt gi war. 1512 bestoung en aus 55 Kreisständen, deenen hir Vertireder d'Kreistage gebilt hunn.

Den Niderrhäin-Westfälesche Räichskrees (rout).

Déi Versammlunge goufen nëmme seelen zesummegeruff, wann, da meeschtens zu Köln; d'Kreesarchiv war zu Düsseldorf. 1555 gouf den Herzog vu Jülich-Kleve-Berg Kreisoberst, säi reliéise Pendant war de Prënzbëschof vu Münster.

D'Grofen an d'Häre waren zanter 1653 am Nidderrhäin-Westfälesche Räichsgrofekollegium zesummegeschloss.

Wéi 1806 all Territoire lénks vum Rhäin u Frankräich goungen, ass de Krees opgeléist ginn.

Memberen

Heidrënner sinn d'Membere vum Räichskrees opgezielt, sou, wéi se an der Reichsmatrikel vu 1521 an enger Lëscht vu 1532 ze fanne sinn. Territoiren, déi virum Enn vum Räich aus dem Krees ausgetruede sinn, si kursiv gedréckt.

Geeschtlech Prënzen

• Prënzbistum Cambrai; 1678 franséisch
• Prënzbistum Léck
• Prënzbistum Minden; gouf 1648 e weltlecht Fürstentum
• Prënzbistum Münster
• Prënzbistum Osnabrück
• Prënzbistum Paderborn
• Prënzbistum Utrecht; 1528 u Spuenien, 1548 zum Burgundesche Räichskrees, méi spéit nidderlännesch
• Prënzbistum Verden; 1648 weltlecht Fürstentum

bis 1792 nei:

• Prënzbistum Corvey; spéitstens 1582 Fürstabtei, virdrun Prälatur; 1792 Prënzbistum
• Räichsabtei Stavelot-Malmedy; virdru Prälatur

Räichsprälaten

• Abtei Corvey; spéitstens 1582 Fürstabtei, 1792 Prënzbistum
• Abtei Kornelimünster
• Abtei Stavelot-Malmedy
• Abtei Werden
• Fraestëft Essen
• Fraestëft Herford
• Fraestëft Thorn
• Klouschter Iechternach

Weltlech Prënzen

• Herzogtum Jülich-Berg
• Herzogtum Kleve mat der Grofschaft Mark
• Herzogtum Geldern; 1543 un Habsburg, 1548 zum Burgundesche Räichskrees

bis 1792 nei:

• Fürstentum Minden; vu 1648 un, virdrun e geeschtlecht Fürstentum
• Fürstentum Verden; vu 1648 un, virdrun e geeschtlecht Fürstentum
• Fürstentum Nassau-Dillenburg; vu 1664 un e Fürstentum, virdru Räichsgrofschaft
• Fürstentum Ostfriesland; vu 1667 un e Fürstentum, virdru Räichsgrofschaft
• Fürstentum Moers; 1706 Fürstentum, virdru Grofschaft

Grofen an Hären

• Grofschaft Bentheim
• Grofschaft Manderscheid; 1546 vun Habsburg mediatiséiert
• Herrschaft Bronkhorst; 1719 opgehalen z'existéieren
• Grofschaft Diepholz
• Grofschaft Hoya
• Grofschaft Lippe
• Grofschaft Moers; 1541 vum Herzogtum Kleve mediatiséiert, 1706 Fürstentum
• Grofschaft Nassau-Dillenburg; 1664 Fürstentum
• Grofschaft Oldenburg, 1777 Herzogtum
• Grafschaft Ostfriesland; 1667 Fürstentum
• Grofschaft Pyrmont
• Herrschaft Reichenstein
• Grofschaft Rietberg
• Grofschaft Salm-Reifferscheid
• Grofschaft Sayn
• Grofschaft Schaumburg
• Grofschaft Spiegelberg
• Grofschaft Steinfurt
• Grofschaft Tecklenburg
• Grofschaft Virneburg
• Grofschaft Wied
• Herrschaft Winneburg a Beilstein
• Herrschaft "Zimerauff" oder "Someruff"; onkloer ageschriwwen, herno net méi ernimmt

bis 1792 nei:

• Herrschaft Anholt (vertrueden duerch d'Fürste vu Salm-Salm)
• Grofschaft Blankenheim a Gerolstein
• Herrschaft Gemen
• Herrschaft Gimborn
• Grofschaft Gronsveld
• Grofschaft Hallermund
• Grofschaft Holzappel
• Grofschaft Kerpen a Lommersum
• Herrschaft Myllendonk
• Grofschaft Reckheim (1620 reichsunmittelbar)
• Grofschaft Schleiden
• Herrschaft Wickrath
• Herrschaft Wittem

Stied

Räichsstied:

• Oochen
• Cambrai
• Dortmund
• Köln
• Duisburg (vertrueden duerch d'Kleve-Mark)
• Herford (vertrueden duerch Jülich-Berg)
• Verden (vertrueden duerch Jülich-Berg)

Keng Räichsstänn:

• Brakel (vertrueden duerch Paderborn)
• Düren (vertrueden duerch Jülich-Berg)
• Lemgo (vertrueden duerch d'Grofschaft Lippe)
• Soest (vertrueden duerch Kleve-Mark)
• Warburg (vertrueden duerch Paderborn)
• Wesel (vertrueden duerch Kleve-Mark)

Literatur

• Winfried Dotzauer: Die deutschen Reichskreise (1383-1806). Franz Steiner Verlag, Stuttgart 1998, ISBN 3-515-07146-6
• Neue Europäische Staats- und Reisegeographie worinnen die Lande des Westphälischen Kreises ausführlich vorgestellet werden ... (= 8. Band des Gesamtwerkes), Dresden / Leipzig (ohne Jahr, 1757)

Um Spaweck

Wikisource: Drock vu 1532 vun engem Regester vun de Räichskreesser an den Territoiren, déi dozou gehéiert hunn, an deem och d'Truppen notéiert sinn, déi fir dTuerkekricher ze schécke sinn. – Quellentexter